Het Handbooghof is een parkje met een wandel- en fietspad dat de Brusselse- en de Brouwersstraat met elkaar verbindt. Langs het pad is de oude stadsomwalling nog zichtbaar over een lengte van 160 meter. Je kan zelfs nog de oorspronkelijke schietgaten herkennen. De meer dan 800 jaar oude muur vertoont stabiliteitsproblemen die ontstonden toen de taluds -kleine heuvels die zorgden voor extra stabiliteit- werden weggegraven. Die taluds worden nu opnieuw aangelegd. Hierdoor verhoogt het draagvermogen van de fundering en zal de ringmuur niet verder gaan hellen.

Als ruïne behouden

“Aanvankelijk was het de bedoeling om de stadsomwalling Handbooghof volledig te reconstrueren naar middeleeuws model, met kantelen. Maar het idee van herstellen naar de oorspronkelijke toestand is in de huidige monumentenzorg achterhaald. We hebben dat ook niet gedaan bij de restauratie van de toren in het stadspark. Er wordt dus gekozen om de muur niet volledig te reconstrueren zoals hij origineel was maar wel om de huidige toestand als ruïne te behouden. Op plaatsen waar het metselwerk erg verweerd is, bouwen we de muur opnieuw op met gerecupereerde stenen of met Belgische natuursteen, maar er worden geen ontbrekende stukken toegevoegd”, zegt schepen Vansina (CD&V).

Groene oase

Ook de omgeving wordt grondig aangepakt: het park tussen de Brusselsestraat en de Donckerstraat krijgt een hedendaags ontwerp met respect voor de middeleeuwse context. “De bestaande mozaïekkasseitjes worden hergebruikt maar vlakker gelegd waardoor het pad gemakkelijker begaanbaar wordt”, aldus Dirk Vansina. “Het park blijft een groene oase voor wandelaars en fietsers maar ook een verblijfsplek in de grootsheid van het decor van de stadsomwalling.”

De restauratie van Handbooghof maakt deel uit van een grote project dat de 12de-eeuwse stadsomwalling opnieuw zichtbaar wil maken in Leuven. “De oorspronkelijke stadsmuur werd gebouwd rond 1160 om de stad te verdedigen tegen indringers”, vertelt schepen Carl Devlies (CD&V). “Hij was 2,7 kilometer lang, telde 31 torens, 11 poorten en 2 waterpoorten. Door de bevolkingsgroei was er in de 14de eeuw al nood aan een nieuw militair verdedigingssysteem en kwam er een nieuwe stadsomwalling ter hoogte van de huidige ring. De eerste muur werd wel nog gebruikt. Leuvense burgers konden de torens of bogen huren als voorraadkamer of bergplaats. Andere delen werden in gebruik gegeven aan de stadsgilden. Een stuk van de eerste stadsomwalling werd in gebruik genomen door de Handboogschutters van Sint-Sebastiaan. De tuin langs de muur diende als oefenterrein voor de Handbooggilde. Sinds de negentiende eeuw is deze plek een openbaar park.”

De restauratie zal twee jaar in beslag nemen. Tijdens de werkzaamheden blijft de doorgang vrij voor fietsers en voetgangers.


Tekst: HLN
Foto's: Stad Leuven